Hedge Fon (Serbest Yatırım Fonu) Nedir ve Yatırım Stratejileri Nelerdir?

Hedge fonlar her ne kadar Türk yatırım piyasaları için yeni bir kavram olsa da Dünya’da, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde hatırı sayılır bir geçmişi olan yatırım fonlarıdır. Hedge fonları temelde diğer yatırım fonlarından ayıran özellik daha az yasal düzenlemeye tabi olmaları ve farklı (kimilerine göre agresif) yatırım stratejileri uygulamalarıdır. Yasalar tarafından sağlanan esneklik bir dönem gelişmiş ülkelerde neredeyse her profesyonel yatırımcının evinin bir odasının hedge fona dönüşmesine neden olmuştur.

Hedge fonlar, diğer yatırım fonlarının aksine sadece yüksek miktarda yatırım kabul ederler (fona göre ve ekonomik koşullara göre değişmekle birlikte yaklaşık ikiyüzellibin dolar ve üstü) ve yüksek oranda komisyon alırlar (%1-%2 civarında fon yönetim ücreti ve buna ek olarak %20 civarında getiri üzerinden komisyon). Bunun karşılığında da piyasanın üzerinde getiri vaat ederler.

Başlangıçta hedge fonlar, adlarından da anlaşılabileceği gibi (‘hedge’ riskten korunma anlamındadır) yatırım riskini minimize etmek amacındaydılar. Ancak zamanla bu fonların getiriyi maksimize etmek için yüksek risk içeren yatırım stratejileri izlediklerini görüyoruz.

Sanırım en popüler hedge fon stratejisi Long/Short Equity stratejisidir. Öncelikle bir noktaya açıklık getirmekte fayda var; bazı finansal terimlerin Türkçe karşılıkları bulunmuyor, ya da ben bilmiyorum, ya da terimin orijalini kullanmak daha uygun oluyor. Yazılarımda mümkün olduğu kadar Türkçe terimleri kullanmaya çalışacağım. Eğer bir terimin orijinalini kullanmam gerekirse, o terimin Türkçe anlamını açıklamaya çalışacağım. Long ve short terimleri buna kısmen örnek olabilir. Long bir finansal varlığın satın alınmasını ifade eder. Short ise bir varlığın yatırımcının elinde olmamasına rağmen önce borç olarak alınmasını ve tekrar satılmasını ifade eder. Short kavramını daha sonra başka bir yazıda ayrıntılı açıklamayı düşünüyorum.

Long/Short stratejisinde yatırımcılar değerinin düşük olduğunu düşündükleri hisse senetlerini satın alırlar (long) ve değerinin yüksek olduğunu düşündükleri hisse senetlerini açığa satarlar (short). Bu alım satım işlemi eşit oranda yapılmaz. Örneğin; eğer yukarı yönlü hareketlerden kazanç elde etmeyi umuyorsak toplam fonumuzun %70’ini long pozisyon alarak ve %30’unu short pozisyon alarak değerlendirebiliriz. Bu pozisyonda kaldıraç (leverage) kullanılmamış olur. Yani, dışarıya borçlanmadan eldeki yatırımın %100’ü kullanılmış olur (%70+%30=%100). Eğer short pozisyonumuzu %30’da tutarak long pozisyonumuzu %80’e çıkarırsak %10’luk kaldıraç kullanmış oluruz (%80+%30=%110 ve %110-%100=%10).

Pairs trade (ya da pair trading) bu stratejinin özel halidir. Pairs trade stratejisinde, genelde aynı sektörden iki rakip şirket seçilir (Pepsi-Coca Cola, Shell-BP gibi) ve bunların arasındaki korelasyona/kointegrasyona bakılır. Buradaki temel düşünce, bu rakip hisselerin uzun vadede ortak hareket edecekleri ancak bir noktada hisselerden biri aşağı yönde giderken diğerinin yükseleceği ve sonra tekrar bu makasın kapanacağı yönündedir. İşte bu noktada değeri düşük olan varlığa long, yüksek olana ise short pozisyon alınır. Bu stratejinin genel adı ise Market Neutral’dır. Bunun anlamı, bu stratejinin piyasaya bagımlı olmamasıdır. Piyasanın aşağı ya da yukarı yönlü hareketleri bu stratejiyi etkilemez.

Bir diğer popüler hedge fon stratejisi ise Global Macro’dur. Global Macro fonlar hisse senetleri dışında bonolara, türev ürünlerine, emtialara, ve yabancı para birimlerine de yatırım yaparlar. Bu strateji yüksek risk ve yüksek getiri hedefler. Yatırım yaptıkları finansal enstrümanlar gereği yüksek oranda kaldıraç kullanırlar ve yatırım riskinin çoğu buradan kaynaklanır. Ayrıca bu fonların yatırım yaptığı gelişmekte olan ülkelerdeki makroekonomik riskler de burada bahsetmeye değerdir. Bu stratejiyi kullanan bazı fonların geçmişte büyük kayıplarla ve dolayısıyla iflaslarla karşılaştığını biliyoruz.

Bu sayılanların dışında distressed assets, convertible arbitrage, relative value arbitrage gibi başkaca pek çok hedge fund stratejisi bulunmaktadır. Ayrıca belirtmekte fayda var ki, bir hedge fon birden fazla strateji uygulayabilir ya da ekonomik konjonktüre bağlı olarak stratejiler arasında geçiş yapabilir.